Ιστορία Προσανατολισμού, 4ο κριτήριο, Α΄ κεφ.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ  (Ανθρωπιστικών Σπουδών) Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

 Γ΄ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ
                                                         
4o κριτήριο αξιολόγησης, δίωρο                                            Παπατσίρος Απόστολος

                                                                                                         φιλόλογος

                                                                     ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΟΜΑΔΑ Α΄

1.  Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

     α. Βενιζελισμός στην οικονομία

     β. μέθοδος ¨κλήριγκ¨.

                                                                                                     Μονάδες 10

2. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με την ένδειξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση:

 α) Τα «τσιφλίκια» της Θεσσαλίας αρχικά αγοράστηκαν από πλούσιους Έλληνες του εξωτερικού.

 β) Με τους Βαλκανικούς πολέμους ενσωματώθηκε η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη
  στην Ελλάδα.

 γ) Η αμερικανική εταιρία ΟΥΛΕΝ κατασκεύασε το φράγμα και την τεχνητή λίμνη στον Μαραθώνα.

 δ) Η Τράπεζα της Ελλάδος άρχισε να λειτουργεί τον Μάιο του 1929.

 ε) Την άνοιξη του 1932 η κυβέρνηση μπόρεσε ν’ αποφύγει την αναστολή εξυπηρέτησης των δανείων.

                                                                              Μονάδες 15

3. Πού πρωτοεμφανίστηκε το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα και γιατί;

                                                                                                     Μονάδες 12

4. Πώς αντιμετώπισαν τα φιλοβασιλικά κόμματα το οικονομικό αδιέξοδο του Μαρτίου του 1922 και με ποιο αποτέλεσμα;

                                                                                                     Μονάδες 13

ΟΜΑΔΑ Β΄:
 

1. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορί­ες του ιστορικού παραθέματος που ακολουθεί, να παρουσιάσετε τα προβλήματα που σχετίζονταν με το ζήτημα της μεγάλης γαιοκτησίας στην Ελλάδα στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.

    Το καθεστώς των τσιφλικιών, ιδιαίτερα στις σιτοπαραγωγικές περιοχές της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, είχε αποδειχθεί πολλα­πλά ασύμφορο και το γεγονός αυτό ήταν εμφανές πολύ πριν από τη μεταρ­ρυθμιστική νομοθεσία του Βενιζέλου. Η ως τότε διατήρηση του δεν είχε σχέση με την οικονομική του λειτουργικότητα, αλλά με την πολιτική ισχύ των μεγάλων γαιοκτημόνων. Οι υψηλοί προστατευτικοί δασμοί εξασφάλιζαν σ’ αυτούς ακριβώς τους γαιοκτήμονες-σιτοπαραγωγούς, σε εκείνους δηλαδή που είχαν σημαντικά εμπορεύσιμα πλεονάσματα, καθεστώς μονο­πωλιακών περίπου προνομίων, με αποτέλεσμα τη σταθερή αύξηση της τιμής των προϊόντων τους, τη μειωμένη παραγωγικότητα της γης τους ... και τον τεχνητό πολλές φορές περιορισμό του συνόλου της σιτικής παρα­γωγής. Η Ελλάδα αναγκαζόταν έτσι να δαπανά σημαντικά ποσά συναλ­λάγματος για τις εισαγωγές ξένων σιτηρών, που αντιπροσώπευαν πριν από τον πόλεμο ποσοστό μεγαλύτερο από 40% επί της συνολικής αξίας του ελληνικού εισαγωγικού εμπορίου. Αποτέλεσμα της πολιτικής τους επιρ­ροής εξάλλου ήταν και η εξαιρετικά χαμηλή συμμετοχή τους στα φορολο­γικά έσοδα του κράτους. Η αγροτική μεταρρύθμιση του 1917 συνεπώς ήταν αναγκαία, όχι μόνο για λόγους που είχαν σχέση με το ισοζύγιο του εξωτερικού εμπορίου, αλλά και σύμφωνη με τη γενικότερη λογική του αναπτυσσόμενου καπιταλιστικού τρόπου οργανώσεως της παραγωγής ... 
                                                                              (ΙΕΕ, τόμος ΙΕ΄, σελ. 296).

                                                                                                     Μονάδες 25

2. Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες των παραθεμάτων που σας δίνονται, να αναφερθείτε στα οφέλη της Ελλάδας από τους Βαλκανικούς Πολέμους, αλλά και στα προβλήματα που προέκυψαν από την ενσωμάτωση των νέων περιοχών στον εθνικό κορμό.

                                                                                

Κείμενο Α:

    Μολονότι η Ελλάδα βγήκε υπερχρεωμένη από τους Βαλκανικούς Πολέμους, η ελληνική οικονομία έδειχνε κάποια σημεία ανόρθωσης, οφειλόμενα ίσως στην αναθέρμανση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς το κράτος μετά τη γενική ευφορία που δημιούργησαν οι σαρωτικές στρατιωτικές επιτυχίες, επιτρέποντας στον ελληνικό λαό να ατενίζει το μέλλον με πρωτόγνωρη αισιοδοξία. Ό,τι συνέβαλε τα μέγιστα στο κλίμα σιγουριάς και αισιοδοξίας ήταν ο ενθουσιασμός για τις στρατιωτικές επιτυχίες. Η παραγωγική δυνατότητα όσων περιοχών προσαρτήθηκαν και η παρεπόμενη επέκταση της εσωτερικής αγοράς ασφαλώς προοιωνίζονταν λαμπρό μέλλον. Επιπλέον, οι στρατιωτικές επιτυχίες υπαγόρευαν τη διαρκή πολεμική ετοιμότητα των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων για την προάσπιση των νέων εδαφών, αφού τόσο η Τουρκία όσο και η Βουλγαρία δεν θα αποδέχονταν μάλλον τις εδαφικές τους απώλειες. Η επέκταση όμως της αμυντικής θωράκισης της Ελλάδας αναπόφευκτα καταπονούσε την οικονομία της.

   (Γεώργιος Β. Λεονταρίτης, Η Ελλάδα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο 1917-1918, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2000, σσ.238-239)

Κείμενο Β:

     Το 1913 η ύπαιθρος της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης έμοιαζε περισσότερο με την νοτιοελλαδική ύπαιθρο των αρχών του 19ου αιώνα, παρά με εκείνη των αρχών του 20ου αιώνα. Εκτεταμένα έλη κάλυπταν τις πεδινές περιοχές, η ελονοσία ενδημούσε, η πληθυσμιακή πυκνότητα ήταν χαμηλή. Κυρίαρχη μορφή ιδιοκτησίας ήταν τα τσιφλίκια, που συνδυάζονταν με ημινομαδική κτηνοτροφία. Η οικονομία των νέων επαρχιών αντιμετώπιζε πρόσθετα προβλήματα κι απ’ το γεγονός ότι έως τότε ήταν προσανατολισμένη προς τα οικονομικά και πολιτικά κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από τα οποία είχε αποκοπεί. Επιπλέον, στις νέες βόρειες επαρχίες κατοικούσε ένα μωσαϊκό από διαφορετικές φυλετικές και θρησκευτικές ομάδες. 

(Αλέξης Φραγκιάδης, Ελληνική Οικονομία 19ος-20ος αιώνας, Νεφέλη Αθήνα 2007, σσ.127-128)

                                                                                                      Μονάδες 25

                                                                 Καλή επιτυχία....