Ιστορία Προσανατολισμού, Α΄ κεφ. (3ο κριτήριο αξιολόγησης, ωριαίο)

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (Ανθρωπιστικών Σπουδών)  Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
 

Α΄κεφ. 3ο κριτήριο αξιολόγησης                                       Παπατσίρος Απόστολος  
                                                                                                     φιλόλογος                    
                                                                                                  
                                                          ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΘΕΜΑ Α1

Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

α. «Μεγάλη Ιδέα»

β. Πτώχευση του 1893.

                                                                               Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Α2

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με την ένδειξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση:

α) Με τη γραμμή Αμβρακικού – Παγασητικού τα βόρεια σύνορα άγγιξαν τον Όλυμπο και τη Μακεδονία.

β) Προς το τέλος του 20ου αι. λόγω της σταφιδικής κρίσης άνοιξαν οι δρόμοι προς την Αμερική.

γ) Προς το τέλος του 19ου αι. οι Έλληνες του εξωτερικού κατάλαβαν τη σημασία της φτωχής τους πατρίδας.

δ) Στην Ελλάδα το εξωτερικό εμπόριο ήταν σχεδόν μόνιμα παθητικό μέχρι το 1913.

ε) Με την εκποίηση των εθνικών γαιών το 1780-1781 το κράτος αποκόμισε έσοδα μόνο στο 30% του αντιτίμου των παραχωρούμενων γαιών.

                                                                               Μονάδες 20

ΘΕΜΑ Β1

Ποιοι παράγοντες επηρέαζαν θετικά τη δημιουργία οδικού δικτύου στην Ελλάδα και ποιοι ανασταλτικά;

                                                                               Μονάδες 20

ΘΕΜΑ Β2

Πότε και πώς ξεκίνησε τη λειτουργία της η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος;

                                                                               Μονάδες 25

                                                    ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ Γ1

Πότε σημειώθηκε πρόοδος στην ανάπτυξη της εγχώριας βιομηχανίας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους και σε ποιους ειδικότερα τομείς; Η απάντησή σας να απορρέει από τις ιστορικές σας γνώσεις και την ιστορική πηγή που ακολουθεί.

   Η εμφάνιση νέων βιομηχανιών στην περίοδο 1864-1890 έχει ερμηνευθεί ως απόδειξη μιας σοβαρής πρώτης εκβιομηχάνισης και ως ένδειξη του καπιταλιστικού μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας. Πρόκειται για παρερμηνεία. Οι νέες βιομηχανικές μονάδες ίσως ν’ άλλαξαν αισθητά τη στατιστική εικόνα της ελληνικής οικονομίας, αλλά μια στατιστική χωρίς την κατάλληλη ερμηνεία μπορεί να είναι εξαιρετικά παραπλανητική. Μεταξύ 1886 και 1889 παρατηρείται αναμφιβόλως μια εντυπωσιακή αύξηση από 22 εργοστάσια σε 145, που αντιστοιχεί σε 600% περίπου. Με την ίδια αριθμητική λογική, αν χρησιμοποιηθούν ως βάση τα τρία ή τέσσερα εργοστάσια του 1830, η αύξηση ως το 1889 φτάνει στο αξιοθαύμαστο ποσοστό του 4.000%. Είναι φανερό ότι ποσοστά αυτού του είδους είναι παραπλανητικά, γιατί βασίζονται σε ένα σημείο εκκίνησης που βρίσκεται πολύ κοντά στο μηδέν. Μεταξύ 1875 και 1889, π.χ, παρατηρείται μια αύξηση από 95 σε 145 εργοστάσια. Αλλά από τις 50 νέες μονάδες, οι 44 ήταν αλευρόμυλοι και οι 4 ελαιοτριβεία. Επιπλέον οι περισσότερες εξυπηρετούσαν την σιτοπαραγωγή της Θεσσαλίας και της Άρτας και πολλές «προσαρτήθηκαν» στην Ελλάδα, μαζί με τις επαρχίες αυτές, το 1880. Επομένως η αύξηση δεν δείχνει εκβιομηχάνιση: απλώς κατοπτρίζει την εδαφική επέκταση της χώρας και την αντίστοιχη αύξηση του πληθυσμού.

(Γ. Δερτιλή, Κοινωνικός Μετασχηματισμός και Στρατιωτική Επέμβαση 1880-1909, σσ. 89-90)

                                                                            Μονάδες 25
                                               Καλή επιτυχία...

Ιστορία Προσανατολισμού, Α΄ κεφ. (2ο κριτήριο αξιολόγησης, ωριαίο)

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (Ανθρωπιστικών Σπουδών) Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ


Α΄ κεφ. 2ο κριτήριο αξιολόγησης                                    Παπατσίρος Απόστολος     
                                                                                                   φιλόλογος

                                                    ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΘΕΜΑ Α1

Να δώσετε συνοπτικά το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

α. Πτώχευση του 1893

β. Διάνοιξη διώρυγας της Κορίνθου.

                                                                                                  Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Α2

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με την ένδειξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση:

α) Κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου, το 1864, υπήρξε ναυτικός αποκλεισμός της χώρας.

β) Ο μικρός πληθυσμός της χώρας κατά τον 19ο αι. περιόριζε τις εμπορικές δραστηριότητες των Ελλήνων.

γ) Το πρώτο κύμα ίδρυσης βιομηχανικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα ξεκινά γύρω στα 1870.

δ) Πρώτος διοικητής της Εθνικής Τράπεζας ήταν ο Ελβετός φιλέλληνας Εϋνάρδος.

ε) Ο ΔΟΕ μετεβλήθη και σε τεχνικό συμβουλευτικό σώμα για την ανάκαμψη της οικονομίας.

                                                                                                  Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Β1

Πότε ολοκληρώθηκε και πώς χρηματοδοτήθηκε η κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα;

                                                                                                  Μονάδες 13

ΘΕΜΑ Β2

Γιατί κατά τη διάρκεια της επανάστασης παρατηρείται κάμψη της ναυτιλιακής δραστηριότητας των Ελλήνων;

                                                                                                  Μονάδες 12

                                                     ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ Γ1

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και την ακόλουθη πηγή να προσδιορίσετε τους στόχους και τα αποτελέσματα της αγροτικής μεταρρύθμισης του 1871.

     Η μεταρρύθμιση του 1871 είχε, μεταξύ άλλων, τη σημαντική συνέπεια ότι παρακίνησε εμμέσως ακόμη περισσότερο την ανάπτυξη των κερδοσκοπικών καλλιεργειών, οι οποίες προορίζοντο κυρίως για την εξαγωγή. Πλην όμως, η επέκταση των εξαγωγικών φυτειών αποτέλεσε ένα παράγοντα επιδείνωσης του διατροφικού ελλείμματος της χώρας. Ένα προοδευτικώς διογκούμενο τμήμα της καλλιεργήσιμης γης αφαιρείτο από την καλλιέργεια των δημητριακών προκειμένου ν’ αφιερωθεί στις εξαγωγικές φυτείες, επί των οποίων συνωστίζετο ιδιαιτέρως το πλήθος των μικροτάτων οικογενειακών κλήρων. Γενικώς, το Κράτος ευνόησε την επέκταση των φυτειών των αμπελώνων και του καπνού για τους εξής λόγους: α) τα προϊόντα των φυτειών απέφεραν μια διογκούμενη ροή συναλλάγματος, β) εκ παραλλήλου, οι αυξανόμενες εξαγωγές απέφεραν αυξανόμενα δημόσια έσοδα εκ των τελωνειακών δασμών εξαγωγής και γ) η εξ αυτού πληρέστερη ενσωμάτωση της αγροτικής παραγωγής στην διεθνή αγορά επέτρεπε στο Κράτος να επιβάλει τον έλεγχό του επί των αγροτών, κατά τρόπο πολύ πιο ολοκληρωτικό απ’ ό,τι θα του ήταν δυνατόν στην περίπτωση μιας δημητριακής ή αυτάρκους οικονομίας. Βεβαίως, η κατάσταση περιπλεκόταν από το γεγονός ότι, σε τελευταία ανάλυση, το συνάλλαγμα που απέφεραν στο Κράτος οι φυτείες ξοδευόταν πάραυτα στο εξωτερικό για τη χρηματοδότηση του σιτικού ελλείμματος της χώρας.

(Κ.Βεργόπουλου, Το αγροτικό ζήτημα στην Ελλάδα, Η κοινωνική ενσωμάτωση της γεωργίας, 111-112)

                                                                                                   Μονάδες 25
                                                                Καλή επιτυχία...

Ιστορία Προσανατολισμού, Α΄ κεφ. (1ο κριτήριο αξιολόγησης, ωριαίο)

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (Ανθρωπιστικών Σπουδών) Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ                                        
                                             
 Α΄κεφ. 1ο κριτήριο αξιολόγησης                                             Παπατσίρος Απόστολος
                                                                                                        φιλόλογος                                          

                                                          ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ Α1
Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:
α. Εθνικές γαίες
β. Διεθνής οικονομικός έλεγχος (ΔΟΕ)
                                                                                   Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με την ένδειξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση:
α) Το 1864 ενσωματώθηκαν τα Ιόνια νησιά και η Ήπειρος στην Ελλάδα.
β) Μετά την απελευθέρωση οι Έλληνες ομογενείς έβλεπαν το μικρό ελληνικό βασίλειο ως χρυσή εφεδρεία.
γ) Κατά τον 19ο αι. η εγχώρια παραγωγή σιτηρών κάλυπτε πλήρως τις επισιτιστικές ανάγκες των Ελλήνων.
δ) Η μετάβαση από τα ιστιοφόρα στα ατμοκίνητα πλοία στην Ελλάδα έγινε κατά τα μέσα του 18ου αι.
ε) Η Ελλάδα είχε απομονωθεί από τις ευρωπαϊκές χρηματαγορές ως το 1861.
                                                                                    Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Β1
Ποια ήταν τα κύρια προβλήματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην Ελλάδα κατά τους πρώτους χρόνους της ανεξαρτησίας;
                                                                                    Μονάδες 13
ΘΕΜΑ Β2
Ποιες ήταν οι χρόνιες αδυναμίες που εμπόδιζαν την ανάπτυξη της βιομηχανίας στην Ελλάδα τον 19ο αι.;
                                                                                    Μονάδες 12

                                                    ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΘΕΜΑ Γ1

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και την ακόλουθη πηγή να προσδιορίσετε τα αποτελέσματα της δημιουργίας σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα.

    Τα δημόσια έργα και κυρίως η κατασκευή σιδηροδρόμων δε φαίνεται να απέδωσαν ή τουλάχιστον δεν επιτέλεσαν το σκοπό για τον οποίο εκτελέστηκαν. Αν επιχειρήσουμε μια πρώτη αποτίμηση, θα διαπιστώσουμε ότι τα δημόσια έργα, κυρίως όμως η κατασκευή σιδηροδρόμων στις προηγμένες χώρες (στο τρίτο τέταρτο του 19ου αιώνα) λειτούργησαν ως παράγοντες καπιταλιστικού μετασχηματισμού, περισσότερο με τις παρενέργειες που είχαν στην εκβιομηχάνιση παρά με τις ωφέλειες στις μεταφορές. Στην Ελλάδα όμως, το μεγαλύτερο μέρος των πρώτων υλών εισαγόταν αυτούσιο, εξαιτίας της ανύπαρκτης βιομηχανίας κατασκευής δικτύου, τροχαίου υλικού κ.ο.κ. Ακόμα και οι τεχνικοί ήταν Γάλλοι και Ελβετοί. Παράλληλα, τα έσοδα των σιδηροδρομικών εταιρειών παραμένουν σχεδόν στάσιμα: 7.500 δρχ. ετησίως κατά χιλιόμετρο το 1884, 82.00 δρχ. το 1895, 9.000 το 1900, και 8.700, και 8.700 το 1910. Ακόμα και η πιο (και μόνη) αποδοτική γραμμή του δικτύου Αθηνών-Πειραιώς αντλούσε μεγάλο μέρος των εσόδων της από τα δημόσια λουτρά και τις άλλες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις της στο Φάληρο. Τέλος θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο σχεδιασμός του σιδηροδρομικού δικτύου εξυπηρετούσε κυρίως παράλιες περιοχές και αναπόφευκτα ανταγωνίστηκε την ελληνική ναυτιλία, σε μια περίοδο οξύτατης κρίσης και ανταγωνισμού των παγκόσμιων ναυτικών μεταφορών. Σύμφωνα με τον Γ. Δερτιλή, η υποτιθέμενη ένδειξη του καπιταλιστικού μετασχηματισμού της χώρας, με την κατασκευή των σιδηροδρόμων, απλώς συνετέλεσε σε μια βαρύτατη αύξηση της ξένης οικονομικής κυριαρχίας με μέσο το δημόσιο χρέος και, τέλος, στην πτώχευση του 1893.

(Σ. Τζόκα, Ανάπτυξη και Εκσυγχρονισμός στην Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιώνα. Υπανάπτυξη ή Εξαρτημένη Ανάπτυξη, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1998, σσ. 26-27).

                                                                                 Μονάδες 25
                                                 Καλή επιτυχία...

Ιστορία Προσανατολισμού 10ο κριτήριο, Γ΄κεφ.

                                                                                               Παπατσίρος Απόστολος
                                                                                                       Φιλόλογος

                                                  
                                                    ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΘΕΜΑ Α1

Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

α. Οργανισμός

β. Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων

                                                                  Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Α2

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με την ένδειξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση:

α) Η Σύμβαση της Άγκυρας υπεγράφη στις 10 Ιουνίου 1930.

β) Στην Κρήτη εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες καλλιεργητές δημητριακών.

γ) Το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 1922.

δ) Ανάμεσα στους πρόσφυγες που ήρθαν στην Ελλάδα ήταν 100.000 τουρκόφωνοι

ε) Η Γενική Διεύθυνση Ανταλλαγής Πληθυσμών συστάθηκε το 1924.

                                                                   Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Β1

1) Ποιες μορφές καταπίεσης υπέστησαν οι Έλληνες της Μικράς Ασίας το 1914;

                                                                   Μονάδες 13

ΘΕΜΑ Β2

2) Ποια πλεονεκτήματα παρουσίαζε η αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων έναντι της αστικής;

                                                                   Μονάδες 12

                                                       ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ Γ1

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και το παρακάτω παράθεμα να αναφερθείτε στους τρόπους με τους οποίους το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση βοήθησε στον επαναπατρισμό και επανεγκατάσταση των προσφύγων.

   Ενώ η τουρκική αντίδραση στην ανακωχή του Μούδρου έπαιρνε συγκεκριμένη μορφή, το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση φρόντιζε για την ανακούφιση των Ελλήνων της αυτοκρατορίας. Τον Οκτώβριο του 1918 ιδρύθηκε η «Πατριαρχική Κεντρική Επιτροπή υπέρ των μετατοπισθέντων ελληνικών πληθυσμών» με πρόεδρο το μητροπολίτη Αίνου Ιωακείμ και μέλη διακεκριμένους Έλληνες της Κωνσταντινουπόλεως. Η σύσταση της Επιτροπής ήταν απαραίτητη, γιατί αμέσως μετά την ανακωχή άρχισαν να επαναπατρίζονται άτακτα και ανοργάνωτα χιλιάδες γυναικόπαιδα. Καθώς τα σπίτια των εκτοπισμένων Ελλήνων είχαν καταστραφεί ή καταληφθεί από Τούρκους, η Επιτροπή σύστησε αναστολή της επανόδου των προσφύγων ζητώντας την επέμβαση των τουρκικών αρχών και τη βοήθεια του Πατριαρχείου. Μπροστά όμως στην ορμή του αυθόρμητου επαναπατρισμού αναγκάστηκε να προσαρμοστεί και να κάνει κύριο έργο της τη μέριμνα των επαναπατριζομένων. Στις κύριες πόλεις της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας δημιουργήθηκαν πάνω από εβδομήντα υποεπιτροπές, που παρείχαν στους επαναπατριζόμενους μεταφορικά μέσα, πρόχειρη στέγαση, δάνεια και ιατρική περίθαλψη. Τη μεγαλύτερη δυσκολία συνάντησε η Επιτροπή στην απόδοση των περιουσιών των εκτοπισμένων.

   Αν σκεφτεί κανείς το μεγάλο αριθμό των εκτοπισμένων, καταλαβαίνει πόσο δύσκολο έργο ήταν η αποκατάσταση όσων κατάφεραν να επιζήσουν. Σύμφωνα με την έκθεση πεπραγμένων της Επιτροπής στα 1918-19 επαναπατρίστηκαν 79034 Έλληνες. Το μικρό αυτό ποσοστό είναι ενδεικτικό για τον αποδεκατισμό των Ελλήνων στους άξενους χώρους της εκτοπίσεως, ταυτόχρονα όμως υποδηλώνει την απροθυμία της τουρκικής ηγεσίας να βοηθήσει στην ολοκλήρωση του έργου της Επιτροπής.

                                                                                         ( Ι.Ε.Ε Τομ. ΙΕ, σελ. 106-107)

                                                                     Μονάδες 25

ΘΕΜΑ Γ2

Σε ποιους από τους βασικούς όρους της ελληνοτουρκικής σύμβασης (30-1-1923) αντέδρασαν εντονότερα οι πρόσφυγες σύμφωνα με το παρακάτω παράθεμα και γιατί;

    «Οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, της Ανατολικής Θράκης και του Εύξεινου Πόντου… θεωρούν ότι η ανταλλαγή των ελληνικών πληθυσμών της Τουρκίας, που ανέρχονται σε 1.200.000 απέναντι σε 300.000 μουσουλμάνους της Ελλάδας … πλήττει καίρια την παγκόσμια συνείδηση και την παγκόσμια ηθική … ότι είναι αντίθετη προς τα ιερότερα δικαιώματα του ανθρώπου, της ελευθερίας και ιδιοκτησίας· ότι το σύστημα της Ανταλλαγής αποτελεί νέα και κεκαλυμμένη μορφή αναγκαστικού εκπατρισμού και αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, που κανένα κράτος δεν έχει το δικαίωμα να θέσει σε εφαρμογή παρά τη θέληση των πληθυσμών. Ότι οι ελληνικοί πληθυσμοί της Μικρασίας, αυτόχθονες από πανάρχαιους χρόνους στη γη που κατοικούσαν και πάνω στην οποία τα δικαιώματά τους είναι αναπαλλοτρίωτα και απαράγραπτα, δεν μετανάστευσαν με τη θέλησή τους αλλά εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους αντιμετωπίζοντας το φάσμα της σφαγής… Οι αλύτρωτοι Έλληνες συναγμένοι εδώ και σε άλλες πόλεις και νησιά της Ελλάδας αποφασίζουν και ψηφίζουν ομόφωνα να αξιώσουν τη δυνατότητα να παλιννοστήσουν στις πατρίδες τους κάτω από ουσιαστικές συνθήκες εγγύησης που θα καταστήσουν αυτήν την παλιννόστηση πραγματοποιήσιμη… Σε αντίθετη περίπτωση καταγγέλουν την αδικία που τους γίνεται, σαν μία προσβολή δίχως προηγούμενο κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού.»

           (Ψήφισμα στο πάνδημο συλλαλητήριο των προσφύγων της Αθήνας στις 21-1-1923)  

                                                                        Μονάδες 25