Ιστορία Προσανατολισμού, Α΄ κεφ. (1ο κριτήριο αξιολόγησης, ωριαίο)

ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (Ανθρωπιστικών Σπουδών) Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ                                        
                                             
 Α΄κεφ. 1ο κριτήριο αξιολόγησης                                             Παπατσίρος Απόστολος
                                                                                                        φιλόλογος                                          

                                                          ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ Α1
Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:
α. Εθνικές γαίες
β. Διεθνής οικονομικός έλεγχος (ΔΟΕ)
                                                                                   Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με την ένδειξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση:
α) Το 1864 ενσωματώθηκαν τα Ιόνια νησιά και η Ήπειρος στην Ελλάδα.
β) Μετά την απελευθέρωση οι Έλληνες ομογενείς έβλεπαν το μικρό ελληνικό βασίλειο ως χρυσή εφεδρεία.
γ) Κατά τον 19ο αι. η εγχώρια παραγωγή σιτηρών κάλυπτε πλήρως τις επισιτιστικές ανάγκες των Ελλήνων.
δ) Η μετάβαση από τα ιστιοφόρα στα ατμοκίνητα πλοία στην Ελλάδα έγινε κατά τα μέσα του 18ου αι.
ε) Η Ελλάδα είχε απομονωθεί από τις ευρωπαϊκές χρηματαγορές ως το 1861.
                                                                                    Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Β1
Ποια ήταν τα κύρια προβλήματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην Ελλάδα κατά τους πρώτους χρόνους της ανεξαρτησίας;
                                                                                    Μονάδες 13
ΘΕΜΑ Β2
Ποιες ήταν οι χρόνιες αδυναμίες που εμπόδιζαν την ανάπτυξη της βιομηχανίας στην Ελλάδα τον 19ο αι.;
                                                                                    Μονάδες 12

                                                    ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΘΕΜΑ Γ1

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και την ακόλουθη πηγή να προσδιορίσετε τα αποτελέσματα της δημιουργίας σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα.

    Τα δημόσια έργα και κυρίως η κατασκευή σιδηροδρόμων δε φαίνεται να απέδωσαν ή τουλάχιστον δεν επιτέλεσαν το σκοπό για τον οποίο εκτελέστηκαν. Αν επιχειρήσουμε μια πρώτη αποτίμηση, θα διαπιστώσουμε ότι τα δημόσια έργα, κυρίως όμως η κατασκευή σιδηροδρόμων στις προηγμένες χώρες (στο τρίτο τέταρτο του 19ου αιώνα) λειτούργησαν ως παράγοντες καπιταλιστικού μετασχηματισμού, περισσότερο με τις παρενέργειες που είχαν στην εκβιομηχάνιση παρά με τις ωφέλειες στις μεταφορές. Στην Ελλάδα όμως, το μεγαλύτερο μέρος των πρώτων υλών εισαγόταν αυτούσιο, εξαιτίας της ανύπαρκτης βιομηχανίας κατασκευής δικτύου, τροχαίου υλικού κ.ο.κ. Ακόμα και οι τεχνικοί ήταν Γάλλοι και Ελβετοί. Παράλληλα, τα έσοδα των σιδηροδρομικών εταιρειών παραμένουν σχεδόν στάσιμα: 7.500 δρχ. ετησίως κατά χιλιόμετρο το 1884, 82.00 δρχ. το 1895, 9.000 το 1900, και 8.700, και 8.700 το 1910. Ακόμα και η πιο (και μόνη) αποδοτική γραμμή του δικτύου Αθηνών-Πειραιώς αντλούσε μεγάλο μέρος των εσόδων της από τα δημόσια λουτρά και τις άλλες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις της στο Φάληρο. Τέλος θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο σχεδιασμός του σιδηροδρομικού δικτύου εξυπηρετούσε κυρίως παράλιες περιοχές και αναπόφευκτα ανταγωνίστηκε την ελληνική ναυτιλία, σε μια περίοδο οξύτατης κρίσης και ανταγωνισμού των παγκόσμιων ναυτικών μεταφορών. Σύμφωνα με τον Γ. Δερτιλή, η υποτιθέμενη ένδειξη του καπιταλιστικού μετασχηματισμού της χώρας, με την κατασκευή των σιδηροδρόμων, απλώς συνετέλεσε σε μια βαρύτατη αύξηση της ξένης οικονομικής κυριαρχίας με μέσο το δημόσιο χρέος και, τέλος, στην πτώχευση του 1893.

(Σ. Τζόκα, Ανάπτυξη και Εκσυγχρονισμός στην Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιώνα. Υπανάπτυξη ή Εξαρτημένη Ανάπτυξη, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1998, σσ. 26-27).

                                                                                 Μονάδες 25
                                                 Καλή επιτυχία...