Παχυσαρκία: Άλλο ένα αρνητικό ρεκόρ…

Παχυσαρκία: Άλλο ένα αρνητικό ρεκόρ…                                   Παπατσίρος Απόστολος
                                                                                                                   φιλόλογος
   Τα στοιχεία σοκάρουν. Η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα σε κατανάλωση ουίσκι στον κόσμο, η πρώτη σε τροχαία ατυχήματα, τελευταία στις μεταμοσχεύσεις και εσχάτως θεωρείται πρωταθλήτρια στη διαφθορά αλλά και την ανεργία των νέων στις χώρες της Ε.Ε. Όμως το πιο ανησυχητικό απ’ όλα τα αρνητικά ρεκόρ είναι ότι τα ελληνόπουλα σύμφωνα με τις μετρήσεις του ΔΜΣ (δείκτη μάζας σώματος) και την έρευνα των τελευταίων χρόνων είναι τα πιο παχύσαρκα παιδιά στις χώρες της Ε.Ε.

Τι είναι η παχυσαρκία:

     Η αύξηση του λιπώδους ιστού στο σώμα που μεταβάλλει ένα φυσιολογικό ή και υπέρβαρο άτομο σε παχύσαρκο, ονομάζεται παχυσαρκία. Πρόκειται για νόσο και διατροφική διαταραχή που εμφανίζεται όλο και περισσότερο στις αναπτυγμένες κοινωνίες προσλαμβάνοντας διαστάσεις πανδημίας. Δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα υγείας ή αισθητικής, που αφορά το σώμα ή την ψυχολογία ορισμένων ανθρώπων, όσο ένα ανησυχητικό κοινωνικό φαινόμενο της ¨εποχής της ευημερίας¨, που επηρεάζει καταλυτικά τις διατροφικές συνήθειες, την καταναλωτική συμπεριφορά και την ποιότητα ζωής όλο και περισσότερων ανθρώπων.

Η παιδική παχυσαρκία και το ¨κατοχικό σύνδρομο¨:

     Η κοινωνική ψυχολογία δέχεται ότι ¨μια οποιαδήποτε προφανής αδυναμία ή σημαντική έλλειψη στη ζωή των ανθρώπων δημιουργεί απωθημένα αναπλήρωσης ή υποκατάστασης σε σημείο υπερβολής¨ και είναι άκρως διαφωτιστική στην περίπτωσή μας. Στο ερώτημα γιατί ειδικά τα ελληνόπουλα είναι τα πιο παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη, η απάντηση σχετίζεται με τα ¨απωθημένα¨ δεκαετιών στέρησης και πείνας, που φτάνουν ως και την Κατοχή. Τότε οι Έλληνες λιμοκτονούσαν μαζικά και αυτό το δυσάρεστο βίωμα της στέρησης τροφής και μεγάλης πείνας προσπάθησαν να υπερκεράσουν βουλιμικά στις δεκαετίες που ακολούθησαν, ακολουθώντας τη δυτική κουλτούρα της καταναλωτικής αφθονίας, ιδίως στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Τότε μπήκαν και τα fast food στη ζωή μας και αργότερα τα ¨delivery¨, αρχικά με πίτσες και μετά με ό,τι ήθελε ο καθένας. Έτσι μεγάλωναν τα Ελληνόπουλα για δεκαετίες, όσο ήταν παιδιά με το πολύ και καλό σπιτικό φαγητό της γιαγιάς ή της μαμάς και μετά ως έφηβοι ή ενήλικες πλέον με το λιγότερο καλό, αλλά φθηνό φαγητό απ’έξω. Έτσι άλλαξε και η διατροφή μας, αυξήθηκε σημαντικά η ποικιλία και η ποσότητα και κάπου εκεί χάσαμε και το μέτρο. Γίναμε υπέρβαροι και παχύσαρκοι, κάναμε μόδα τα γυμναστήρια και βάλαμε για τα καλά τον διαιτολόγο-διατροφολόγο στη ζωή μας. Τις συνήθειες αυτές δεν τις αλλάξαμε όταν γίναμε κι εμείς γονείς, κι έτσι και τα παιδιά μας ακολούθησαν το παράδειγμά μας, οπότε και η παιδική παχυσαρκία, αν δεν είναι ορμονική, είναι καθαρά θέμα κακής διατροφής.

Άλλοι λόγοι παχυσαρκίας:

     Τα παιδιά σήμερα αθλούνται πολύ λίγο σε σχέση με το παρελθόν ή και καθόλου, με αποτέλεσμα να μη διαλύουν το λίπος που συσσωρεύεται στους ιστούς και να αυξάνουν το βάρος τους. Η πυκνότατη δόμηση στο σύγχρονο αστικό περιβάλλον εξαφάνισε τους ελεύθερους ανοικτούς χώρους, τις αλάνες στις γειτονιές και τα παιδιά δεν παίζουν ομαδικά παιχνίδια πια. Αντί να τρέχουν με ποδήλατα ή να παίζουν μπάλα και να ιδρώνουν με το κυνηγητό, ¨σερφάρουν¨ ή παίζουν παιχνίδια στο διαδίκτυο με τις ώρες ή την κονσόλα του play station τρώγοντας παράλληλα διάφορα snack απ’ έξω και πίνοντας ζαχαρούχα αναψυκτικά με πολλές θερμίδες. Η καθιστική ζωή των νέων σήμερα, που επιτείνεται και από το εντατικό διάβασμα στο σπίτι, πέρα από την πολύωρη παραμονή στο σχολείο και το φροντιστήριο, προκαλεί και την αύξηση σωματικού βάρους ή επιδεινώνει το ήδη υπάρχον πρόβλημα παχυσαρκίας. Και σ’ όλα αυτά αν προστεθεί το άγχος που έχουν οι περισσότεροι νέοι σήμερα, η κατάσταση γίνεται ακόμα δυσκολότερη.

     Στις πιο μικρές ηλικίες η παρακολούθηση παιδικών σειρών στην τηλεόραση ή παιδικών video με τις ώρες ¨καθηλώνει¨ τα παιδιά στον καναπέ και τα εκθέτει διαρκώς σε όλο και μεγαλύτερο γαστριμαργικό πειρασμό με τις πολλές τηλεοπτικές διαφημίσεις για σοκολάτες, πατατάκια, γλυκά, παγωτά, αναψυκτικά κα. Η τηλεόραση βέβαια είναι μια διαρκής πρόκληση και για τους μεγάλους, γιατί προβάλλει κατά κόρον από τις πρωινές εκπομπές μέχρι και το βράδυ διάφορους chef να κάνουν επίδειξη του πλούσιου μαγειρικού τους ταλέντου. Με όλη αυτή την τηλεοπτική υπερβολή πως να αντισταθεί στον πειρασμό και να μη σκέφτεται τι καλό θα φάει κάποιος; Την τηλεόραση όμως μιμούνται πολύ οι εφημερίδες που λανσάρουν ένθετα περιοδικά μαγειρικής με πλούσια εδέσματα και συνταγές από σπουδαίους chef μεν, αλλά και ειδικές δίαιτες δε ή τεχνικές σωματικής άσκησης για τα παραπανίσια κιλά μας. Νοιάζονται βλέπετε και για το καλό μας…

 

Οι συνέπειες της παχυσαρκίας:

    Με την παχυσαρκία μειώνεται το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων, γιατί προκαλούνται σοβαρές επιπλοκές και οργανικές βλάβες που επιβαρύνουν σημαντικά την υγεία τους και την ποιότητα ζωής τους. Πιο σοβαρά είναι τα προβλήματα στο αναπνευστικό και το καρδιαγγειακό σύστημα και η υπέρταση, τα οποία δεν αντιμετωπίζονται εύκολα, ενώ υπάρχει πάντα το αισθητικό πρόβλημα ή καθαρώς ψυχολογικό θέμα, αφού οι παχύσαρκοι περιθωριοποιούνται συχνά λόγω των κοινωνικών προκαταλήψεων γι’ αυτούς. Η παχυσαρκία δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινότητα του ανθρώπου περιορίζοντας την ελευθερία κινήσεων κι επιλογών του, ενώ αυξάνει την ανασφάλεια και τις λειτουργικές, βιοτικές του ανάγκες, οπότε χρειάζεται διαρκώς έναν άνθρωπο δίπλα του να τον φροντίζει. Ακόμα ένα παχύσαρκο άτομο βρίσκει πολύ δύσκολα εργασία, ειδικά στον ιδιωτικό τομέα, γιατί δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυξημένες απαιτήσεις, συνεχές εξαντλητικό ωράριο ή χειρωνακτικό έργο, οπότε δεν μπορεί να είναι οικονομικά ανεξάρτητος για να ζει αξιοπρεπώς και κατά συνέπεια να δημιουργήσει τη δική του οικογένεια

Τι πρέπει να γίνει:

     Οι διάφοροι ¨τηλεμάγειρες¨ δε θα μας κάνουν τη ζωή καλύτερη, αν εμείς οι ίδιοι δε βάλουμε ένα όριο ή κάποιο φραγμό στις ορέξεις μας και δεν ελέγξουμε τη βουλιμία που έχουμε. Η παχυσαρκία είναι ένα ¨πρόσθετο βάρος¨ σωματικό και ψυχολογικό, είναι ασθένεια που αντιμετωπίζεται, αλλά με συνεχή και ισορροπημένη δίαιτα, με την παλιά καλή και δοκιμασμένη μεσογειακή διατροφή, όπως είναι η κρητική, που αποτελεί και το μυστικό μακροζωίας των κατοίκων του νησιού. Η επιλεγμένη διατροφή και η παράλληλη σωματική άσκηση, όπως το καθημερινό περπάτημα ή το τρέξιμο, θα μας επαναφέρουν στα φυσιολογικά μας κιλά, θα μας ελαφρώσουν από περιττό φορτίο, θα μας κάνουν να νιώθουμε περισσότερη άνεση, ευεξία κι αυτοπεποίθηση. Διαφορετικά θα πρέπει να απευθυνθούμε σε ειδικούς διατροφολόγους να μας προτείνουν καταλληλότερη δίαιτα ή και αγωγή και γιατρούς να μας αντιμετωπίσουν κλινικά με χημικά σκευάσματα ή χειρουργικά μέσα (λιποαναρρόφηση, αισθητικές επεμβάσεις, κοκ). Παράλληλα όμως με τους ειδικούς γιατρούς ίσως χρειαστούμε και την ψυχολογική υποστήριξη από κάποιο ψυχολόγο ώστε να μη διαταραχθεί η ψυχική μας υγεία. Η απώλεια βάρους είναι καθαρά θέμα θέλησης, επιμονής και προσπάθειας, οπότε εξαρτάται περισσότερο από μας τους ίδιους, αν θα είμαστε συνεπείς στις υποδείξεις των ειδικών. Πάντως η καλύτερη μέθοδος για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι η πρόληψη, γιατί όταν είσαι νέος νοιάζεσαι περισσότερο για την εικόνα του εαυτού σου και επιζητάς την επιβεβαίωση των άλλων. Μετά αφήνεσαι, εγκαταλείπεις την προσπάθεια… και αυτό είναι το χειρότερο.

    Για το λόγο αυτό οι γονείς που ενδιαφέρονται πραγματικά για τη φυσιολογική ανάπτυξη και την καλή ψυχοσωματική υγεία των παιδιών τους, θα πρέπει να ενδιαφέρονται και για τη διατροφή τους. Θα πρέπει να τους προσφέρουν τροφές με πλούσια διατροφική αξία, να τα μάθουν να παίρνουν κάθε μέρα καλό πρωινό, να τους ετοιμάζουν οι ίδιοι ή να επιλέγουν το πρόγευμά τους στο σχολείο, να μην καταναλώνουν παχυντικές τροφές με ακόρεστα λίπη μέσα κι έξω από το σπίτι, να μην τρώνε πολύ και ακατάστατα και ποτέ αργά το βράδυ πριν κοιμηθούν και βέβαια θα πρέπει να τα μάθουν να αθλούνται και να κινούνται. Με το δικό τους παράδειγμα οι γονείς μπορούν να εμπνεύσουν στα παιδιά τους -κι από μικρή ηλικία- την ανάγκη για φυσική άσκηση και υγιεινή διατροφή. Έτσι και τα παιδιά θα έχουν εσωτερική πειθαρχία και φυσική ευεξία, θα νιώθουν άνεση κι αυτοπεποίθηση. Και αυτό θα είναι μια καλή αρχή και για τη δική τους ζωή.

Συμπερασματικά: 

    Η διατροφή μας δε θα πρέπει να περιορίζεται στην καθημερινή μας έγνοια να ικανοποιήσουμε τις διατροφικές ανάγκες του οργανισμού μας, τρώγοντας βιαστικά ό,τι βρούμε ή ό,τι τύχει απ’ έξω. Πρέπει να ξέρουμε κάθε φορά τι τρώμε αν θέλουμε να είμαστε υγιείς και να διατηρούμε τη φυσική μας φόρμα. Η διατροφή μας είναι ένα κεφάλαιο ζωής πολύ σημαντικό, που αν δεν προσέξουμε από παιδιά, θα υποφέρουμε στην ενήλικη ζωή μας. Από το πως συνηθίζουμε να τρώμε και κυρίως το τι και πόσο τρώμε, φανερώνουμε τον ιδιαίτερο χαρακτήρα, την κουλτούρα και τις αξίες της ζωής μας δηλαδή τον ¨πολιτισμό της καθημερινότητάς μας¨. Σ’όλους τους μεγάλους πολιτισμούς άλλωστε η διατροφή είχε ξεχωριστή θέση κι έδειχνε πάντοτε το ιδιαίτερο ύφος, τις προτιμήσεις και την αισθητική των ανθρώπων από τον λιτό ¨μέλανα ζωμό¨ των αρχαίων Σπαρτιατών, μέχρι και το περίφημο ¨φουά γκρα¨ (foie gras = συκώτι χήνας) των Γάλλων. Καλή μας όρεξη…