Τρίτη 19 Απριλίου 2016

Η χαμένη τιμή της δικαιοσύνης

Georges Rouault, The Three Judges, c.1936.
      
                                                                                                    





                                               

                    Παπατσίρος Απόστολος                                              φιλόλογος
                                             Η χαμένη τιμή της δικαιοσύνης     

  Ποιος είναι άραγε ο ρόλος της δικαιοσύνης σε μια κοινωνία όταν οι άλλες θεσμικές εξουσίες έχουν περιέλθει σε τέλμα αναξιοπιστίας και ανυποληψίας; Αν σ’έναν τόπο δε λειτουργεί η δικαιοσύνη, τότε η γενική εντύπωση που δημιουργείται είναι ότι δε λειτουργεί τίποτα, καθώς όλα επιτρέπονται και όλα νομιμοποιούνται. Είναι ίσως ο μοναδικός θεσμός στον οποίον εναποθέτουν τις ελπίδες τους οι πολίτες ν’ αντιμετωπίσει όλα τα διαλυτικά φαινόμενα παραλυσίας, παρανομίας, παρακμής και ασυδοσίας των πολλών, που μας κατακλύζουν τελευταία. Τώρα που οι ιδεολογίες αποδείχθηκαν ατελέσφορες και τα πολιτικά συστήματα και τα κόμματα ανίκανα ν’ αποτρέψουν τον εκμαυλισμό των συνειδήσεων, τώρα που η Εκκλησία έγινε κι αυτή εξουσία και μάλιστα κοσμική, ο στρατός μισθοφορικός, η επιστήμη ή η διανόηση επιχείρηση, ο κόσμος μας υλιστικός και η οικογένεια ακροβατεί μετέωρη, τώρα λοιπόν απέναντι σ’ αυτή την παρακμή και την κρίση θεσμών και αξιών που σοβεί, ο ρόλος της δικαιοσύνης είναι περισσότερο παρά ποτέ επιτακτικός. Διατηρώντας την αυτονομία της και την αμεροληψία της πρέπει να αποκαταστήσει την τάξη και την ισορροπία, να επιβάλλει τον νόμο και να εμπνεύσει τον σεβασβό αλλά και το αίσθημα ασφάλειας και ισονομίας στους πολίτες. Η δικαιοσύνη άλλωστε είναι το ¨τελευταίο οχυρό της δημοκρατίας¨ και αν καταλυθεί ή αποδυναμωθεί έστω, τότε θα καταλυθεί και το πολίτευμα ή το σύνταγμα που κατοχυρώνει τις ελευθερίες μας.

    Η δικαιοσύνη είναι η υπέρτατη εξουσία και δεν πρέπει να παρακάμπτεται από κανέναν, ούτε να ελέγχεται από κόμματα, δεν έχει ανάγκη προστάτες και δεν εξαγοράζεται από οικονομικά συμφέροντα, αντίθετα πρέπει να εφαρμόζει τους νόμους, να τηρεί το σύνταγμα και να επιβάλλει το δίκαιο σε κάθε περίπτωση. Αυτός είναι ο θεσμικός ρόλος της δικαιοσύνης, να εποπτεύει και να ελέγχει τους πάντες και τα πάντα, να κρίνει, να δικάζει και να καταδικάζει τους κάθε λογής παράνομους και να εμπνέει σεβασμό με τη δικαιοκρισία της στον λαό για να έχει την ¨έξωθεν καλή μαρτυρία¨. Ο λαός έχει εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη και αποδέχεται την κρίση της, όταν δεν καταστρατηγείται το πνεύμα των νόμων και δεν εφαρμόζεται επιλεκτικά η νομολογία, αναλόγως οικονομικής ή πολιτικής ισχύος δηλαδή, και δεν υπάρχουν κυκλώματα νομικών ή δικαστών να μεθοδεύουν απαλλακτικά βουλεύματα ή αποφάσεις, όπως συνέβη και με το εγχώριο παραδικαστικό σκάνδαλο. Η αξιοπιστία της δικαιοσύνης έγκειται στην αντικειμενικότητά της, τη σοβαρότητα, την υπευθυνότητα, την εντιμότητα των λειτουργών της, την πιστή εφαρμογή των νόμων και την προάσπιση του κράτους δικαίου. Πρέπει γι’ αυτό ο δικαστής να στέκει ψηλά στη συνείδηση όλων, να είναι πάνω από πολιτικούς αρχηγούς και υπουργούς ή οικονομικά ισχυρούς παράγοντες, εκδότες, προέδρους ΠΑΕ  κα, να μην ανέχεται το άδικο και να μη συμβιβάζεται με το άνομο. Η ετυμηγορία του γι’ αυτό πρέπει να είναι αδέκαστη, αμετάκλητη και να απηχεί το ¨κοινό περί δικαίου αίσθημα¨.

    Στο σύγχρονο νομικό σύστημα όμως, και ειδικότερα το ποινικό δίκαιο, έχουν εισχωρήσει πολλές νεωτεριστικές αντιλήψεις, με ανθρωπιστικό δήθεν επικάλυμμα, υπέρ των δικαιωμάτων των καταχραστών, των παραβατών, των κάθε λογής κακοποιών και εγκληματιών ή παρανόμων εν γένει, έτσι ώστε να μην τιμωρούνται ή να μη δικάζονται έστω. Έτσι μάθαμε νομικούς όρους-εφευρήματα όπως ¨η παραγραφή¨, για πολιτικά κυρίως εγκλήματα ή σκάνδαλα, ο ¨ανασταλτικός χαρακτήρας της ποινής¨ για τον δράστη, ο ¨πρότερος έντιμος βίος¨, η ¨αποφυλάκιση υπό όρους¨, ακόμα και για ισοβίτες ή βαρυποινίτες που εξέτισαν μέρος της ποινής τους, η ¨εξαγορά της προσωποκράτησης¨ αδιακρίτως, η ¨χορήγηση αδειών εξόδου¨ σε κρατούμενους φυλακών, όπως βιαστές, ληστές και δολοφόνοι και άλλα πολλά. Όλα αυτά θα ήταν ανεκτά από την κοινωνία ως ¨πνεύμα μεγαλοψυχίας¨ του νομοθέτη ή ¨επίδειξη κοινωνικού ανθρωπισμού¨ αν δε γινόταν αυτή η συστηματική κατάχρηση δικονομικών μεθόδων και ευεργετικών διατάξεων της νομολογίας από καλοπληρωμένους δικηγόρους, που παρακωλύουν σοβαρά την απονομή δικαιοσύνης. Είναι γνωστές οι μεθοδεύσεις με τις συνεχείς αναβολές στη διεξαγωγή μιας δίκης, την αθρόα προσέλευση ψευδομαρτύρων, τα αίολα επιχειρήματα και τις αιτήσεις εξαίρεσης για δικαστές, εισαγγελείς ή δικαστικούς πραγματογνώμονες, έτσι ώστε μια δίκη να παρεμποδίζεται διαρκώς και να μην τελεσιδικούν χρονίζουσες υποθέσεις ή να μπαίνουν στο αρχείο.

    Αν επιθυμούμε πραγματικά την τάξη θα πρέπει να επιβάλλουμε μετά την ¨ύβρι¨ (ασέβεια, υπέρβαση μέτρου) την ¨τίσι¨ (τιμωρία), για τον σωφρονισμό του δράστη αλλά και τον παραδειγματισμό των άλλων. Παρότι πιστεύουμε ακόμα ότι «έστι δίκης οφθαλμός, ός τα πανθ’ ορά», ας μην περιμένουμε από αβουλία ή ανικανότητα τον Θεό για να δικάσει ! Η δικαιοσύνη πρέπει να’ ναι εγκόσμια. Η κρίση ας είναι αιώνια…

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου