Το μαχαίρι , Τάσος Πορφύρης
Το ποίημα «Το μαχαίρι» του Τάσου Πορφύρη (γεν. 1931) δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Μανδραγόρας, τχ. 60/ Απρίλιος 2019, σελ 45.
Τούτο το μαχαίρι είναι γερά μπηγμένο
Στα πλευρά μου ανάμεσα
Καμπουριάζω απ’ τον πόνο
Παραμιλώ απ’ τον πόνο
Δεν μπορώ να ρίξω ένα ρούχο πάνω μου
Δεν μπορώ να βγάλω το μαχαίρι ή
Να το σπρώξω βαθύτερα
Βολεύτηκα επί πλέον προσέχω
Πώς κάθομαι πού στέκω πώς
Κοιμάμαι μα ποιος ενδιαφέρεται;
Ο καθένας αγκαλιά με την πληγή του.
Ερώτηση: Ποιο είναι το θέμα του ποιήματος; Ποια είναι η άποψή σου για τον τρόπο που το αντιμετωπίζει το ποιητικό υποκείμενο; (200 λέξεις)
Το μαχαίρι είναι η αιτία του πόνου του ποιητή, ενός πόνου αβάσταχτου κι αγιάτρευτου. Το μαχαίρι βέβαια δεν είναι αληθινό αλλά λειτουργεί ως σύμβολο κι ο πόνος που προκαλεί είναι περισσότερο ψυχικός, «στα πλευρά του ανάμεσα», δηλαδή στο ύψος της καρδιάς που εδράζονται τα συναισθήματα, οπότε μπορούμε να εικάσουμε την αιτία που τον προκάλεσε. Ίσως να είναι η απώλεια αγαπημένου προσώπου που δεν υποφέρεται, ένας ανεκπλήρωτος έρωτας που δεν ξεχνιέται ή ένας χωρισμός -μια απιστία ίσως- που δεν ξεπερνιέται. Ακόμα και η βαριά αρρώστια, η ξενιτειά, τα γηρατειά, η μοναξιά είναι πληγές που δεν κλείνουν, γι’ αυτό κι ο ποιητής λέει σε α΄ πρόσωπο ότι «καμπουριάζει απ’ τον πόνο και παραμιλάει» ότι «δεν μπορεί να ρίξει ούτε ένα ρούχο πάνω του… ούτε να βγάλει το μαχαίρι». Με τις επαναλήψεις «απ’ τον πόνο… απ’ τον πόνο», «δεν μπορώ… δεν μπορώ» επιδεινώνει και δεν επουλώνει το τραύμα που του προκάλεσε το μαχαίρι, αντίθετα συμβιβάζεται με αυτό, «βολεύεται, προσέχει πως κάθεται και πως κοιμάται», αφού κανείς δε νοιάζεται για αυτόν. Τον παρηγορεί και τον ανακουφίζει ίσως μόνο η σκέψη, που εκφράζεται ως επιμύθιο στο τέλος, ότι κάθε άνθρωπος κουβαλάει την πληγή του», κι έτσι έμαθε να υπομένει καρτερικά τον πόνο.
Η άποψή μου για τον τρόπο που το διαχειρίζεται είναι πως δεν μπορεί να κάνει κι αλλιώς, οπότε συμβιβάζεται από ανάγκη, αφού «να βγάλει το μαχαίρι δεν μπορεί», ούτε «να το μπήξει βαθύτερα» δηλαδή να αυτοκτονήσει, να τελειώνει μια ώρα αρχύτερα. Το γεγονός αυτό δεν κρύβει ηττοπάθεια ή απελπισία, κατά τη γνώμη μου, όσο ρεαλισμό και στωικότητα στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος που τον καταβάλλει ίσως ψυχικά αλλά δεν τον εξοντώνει τελικά.
Απόστολος Παπατσίρος
