Τρόποι ανάπτυξης παραγράφων

  
 
                                                                                                  Παπατσίρος Απόστολος
                                                                                                            Φιλόλογος

                                          ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ

     Για να γράψουμε μια παράγραφο ακολουθούμε συνήθως κάποιους τρόπους νοηματικής σύνδεσης της θεματικής περιόδου με τα σχόλια ή τις λεπτομέρειες που ακολουθούν. Έτσι η παράγραφος αποκτά συνεκτικότητα και μπορούμε να οργανώσουμε καλύτερα τις σκέψεις μας στο κείμενο. Επομένως για να βρίσκουμε τον τρόπο ανάπτυξης της παραγράφου θα αναζητούμε πάντα τη νοηματική σχέση που συνδέει τα δομικά της μέρη δηλαδή θεματική περίοδο - λεπτομέρειες και κατακλείδα (αν έχει). Αν οι τρόποι ανάπτυξης είναι περισσότεροι του ενός, έχουμε συνδυασμό μεθόδων.

Οι πιο γνωστοί τρόποι ανάπτυξης παραγράφων είναι:
1. ορισμός 
2. διαίρεση
3. παραδείγματα
4. σύγκριση – αντίθεση
5. αναλογία
6. αιτιολόγηση
7. αίτιο – αποτέλεσμα
8. συνδυασμός μεθόδων
9. ειδικές λεπτομέρειες (όταν έχουμε περιγραφή-αφήγηση σε λογοτεχνικά κείμενα κυρίως, πρβ."Το δημιουργικό γράψιμο" του Ν. Γρηγοριάδη).

Άσκηση: Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης στις παραγράφους που ακολουθούν.

1)  Η τρομοκρατία αιτιολογείται, χωρίς όμως να δικαιολογείται, ούτε βεβαίως να νομιμοποιείται. Η φτώχεια, η εκμετάλλευση από πολυεθνικές εταιρίες, η κοινωνική αδικία, η πολιτική καταπίεση, η καταπάτηση δικαιωμάτων, η ανάμειξη των ξένων, είναι περισσότερο άλλοθι  αλλά όχι επαρκείς αιτίες για αντίποινα αυτής της μορφής. Το σίγουρο είναι πως οι τρομοκράτες δεν μπορούν να κάνουν τακτικό πόλεμο με τον εχθρό, γιατί υστερούν εμφανώς σε όπλα και δυναμικό, οπότε αρκούνται σε ¨κλεφτοπόλεμο¨ ή ¨αντάρτικο πόλεων¨ και αντίσταση με δολοφονικές ενέδρες, βομβιστικές ενέργειες ή ¨καμικάζι μάρτυρες¨.
………………………………………………………………………………………………......

2)  Ευτυχία είναι να ζεις καλά με τους ανθρώπους που αγαπάς και σ’ αγαπούν. Να έχεις φίλους και όχι εχθρούς. Να μη σου λείπει τίποτε απ’ ό,τι έχεις πραγματικά ανάγκη. Να είσαι υγιής σωματικά και πνευματικά. Να χαίρεσαι περισσότερο απ’ ό,τι λυπάσαι. Να έχεις τον έλεγχο του εαυτού σου και να νιώθεις ικανοποίηση για τις πράξεις σου ή τα δημιουργήματά σου. Να αισθάνεσαι την έλλειψη ή την υπερβολή και να διαλέγεις το μέτρο. Να κάνεις σήμερα αυτά για τα οποία δε θα μετανιώσεις αύριο. Να έχεις την τύχη με το μέρος σου και ευκαιρίες στη ζωή. Να μη σε εξαναγκάζουν ή σε περιορίζουν άλλοι εκτός από τη συνείδησή σου. Να νιώθεις άνετα με τον εαυτό σου και τους άλλους, χωρίς να καταπιέζεσαι ή να υποκρίνεσαι. Να μπορείς όταν θα θέλεις και άμα θέλεις να μπορείς. Να είσαι ευγνώμων για όσα απέκτησες ή έζησες, ποτέ να μη ζηλεύεις άλλους. Να είσαι ήρεμος και εγκρατής, απλός και μετριόφρων. Να δίνεις, χωρίς να παίρνεις. Να μπορείς να κοιμάσαι ήσυχος τη νύχτα...Να ζεις και όχι απλώς να υπάρχεις!
………………………………………………………………………………………………......

3)  Υπάρχουν γενικά δύο τάσεις στη ζωή: η αισιοδοξία και η απαισιοδοξία. Οι αισιόδοξοι (οπτιμιστές) πίστευαν και πιστεύουν πάντα πως η ζωή είναι ωραία, πως η ευτυχία είναι περισσότερη από τη δυστυχία και πως αξίζει ο άνθρωπος να πασχίζει για να κάνει τη ζωή του καλύτερη διώχνοντας τον φόβο και τη θλίψη. Αντίθετα οι απαισιόδοξοι (πεσιμιστές) επηρεασμένοι από ψυχικά τραύματα και αδιέξοδες καταστάσεις της εποχής τους, νιώθουν έντονη δυασαρέσκεια και θλίψη για τη ζωή τους, παραιτούνται από κάθε προσπάθεια κι επιλέγουν τη ¨φυγή¨ επειδή δεν ελπίζουν σε τίποτα. Όπως οι ¨καταραμένοι ποιητές¨ που αφέθηκαν στην παραίσθηση των ηδονών και των βλαβερών εξαρτήσεων, επειδή προτιμούσαν έναν πρόωρο κι ¨ανώδυνο¨ θάνατο να δώσει ένα τέλος στη θλίψη της ζωής τους.

……………………………………………………………………………………………..........

4)  Στο σύγχρονο νομικό σύστημα όμως, και ειδικότερα το ποινικό δίκαιο, έχουν εισχωρήσει πολλές νεωτεριστικές αντιλήψεις, με ανθρωπιστικό δήθεν επικάλυμμα, υπέρ των δικαιωμάτων των καταχραστών, των παραβατών, των κάθε λογής κακοποιών και εγκληματιών ή παρανόμων εν γένει, έτσι ώστε να μη δικάζονται ή να μην τιμωρούνται ποτέ. Έτσι μάθαμε νομικούς όρους-εφευρήματα όπως ¨η παραγραφή¨, για πολιτικά κυρίως εγκλήματα ή σκάνδαλα, ο ¨ανασταλτικός χαρακτήρας της ποινής¨ για τον δράστη, ο ¨πρότερος έντιμος βίος¨, η ¨αποφυλάκιση υπό όρους¨, ακόμα και για ισοβίτες ή βαρυποινίτες που εξέτισαν μέρος της ποινής τους, η ¨εξαγορά της προσωποκράτησης¨ αδιακρίτως, η ¨χορήγηση αδειών εξόδου¨ σε κρατούμενους φυλακών, όπως βιαστές, ληστές και δολοφόνοι και άλλα πολλά.
………………………………………………………………………………………………......

5)  Η διαφήμιση μας γοητεύει, μας εξαπατά και μας παρασύρει, όπως ακριβώς οι μυθικές Σειρήνες με το εξαίσιο μελωδικό τους τραγούδι παρέσυραν στο νησί τους ανυποψίαστους ταξιδιώτες και μετά τους κατασπάραζαν. Οι διαφημίσεις μας ξεγελούν και μας παρασύρουν το ίδιο, να σπεύσουμε και να πάρουμε αυτό που μας προβάλλουν δελεαστικά. Αν δε σκεφτούμε έξυπνα, όπως ο Οδυσσέας, θα γίνουμε θύματα.  
……………………………………………………………………………………………..…....

6) Η μαζική φυγή μεταναστών ή προσφύγων από τις προγονικές τους εστίες γνωστοποιεί τα προβλήματα του τόπου τους παγκοσμίως, ενεργοποιεί τη διεθνή διπλωματία και δραστηριοποιεί τις ανθρωπιστικές οργανώσεις, ώστε να αναζητηθούν λύσεις και να αποσταλεί ανθρωπιστική βοήθεια. Παράλληλα αναθεωρήθηκε η μεταναστευτική πολιτική πολλών κρατών, σύμφωνα και με τις σύγχρονες ευρωπαϊκές αντιλήψεις περί ελεύθερης μετακίνησης και εργασίας των πολιτών ή της πολυπολιτισμικότητας των λαών, οπότε χιλιάδες μετανάστες απέκτησαν εργασία και κοινωνικά δικαιώματα ή ελευθερίες που ποτέ δεν είχαν.

 …………………………………………………………………………………………….…....

7)  Ο καταναλωτισμός είναι ο νέος φασισμός. Τώρα καταλαβαίνω πως το μεγαλύτερο κακό δεν είναι η φτώχεια, ούτε η εκμετάλλευση, αλλά η απώλεια της ανθρώπινης ατομικότητας κάτω από το κράτος του καταναλωτισμού. Ο φασισμός στήριξε τη δύναμή του στο στρατό, πράγμα που δεν είναι τίποτα μπροστά στην τηλεόραση.                                              
                                                                                                      (Πιέρ Πάολο Παζολίνι)

………………………………………………………………………………………………......

8)  Η ηθική διαχωρίζεται στην ηθική των τύπων ή συμβατική ηθική, όταν δίνουμε μεγάλη σημασία στην κοινή γνώμη, το ¨τι θα πει ο κόσμος¨ (εδώ συγκαταλέγεται και η εκκλησιαστική τυπολατρία) και στην ηθική ουσίας, το σωστό και το δίκαιο κατά περίπτωση. Υπάρχει για παράδειγμα ο σεβασμός ο καταναγκαστικά απαιτούμενος (συμβατική ηθική) για πρόσωπα μεγαλύτερης ηλικίας ή θέσης ακόμα και αν δεν το αξίζουν πραγματικά, και ο σεβασμός ο κερδισμένος (ηθική ουσίας) για πρόσωπα ανεξαρτήτως ηλικίας ή θέσης, αλλά όντως αξιόλογα και αξιοσέβαστα. Το σεβασμό γενικά στη ζωή δεν τον επιβάλλεις, τον εμπνέεις και τον κερδίζεις, με το έργο σου ή τη σοβαρότητα και την εντιμότητα του χαρακτήρα σου.

 ……………………………………………………………………………………………....….

9) Η καθυστέρηση στην εύρεση εργασίας για τους πτυχιούχους ανώτατων πανεπιστημιακών ή ανώτερων τεχνικών σχολών -για τους άνδρες είναι ακόμα μεγαλύτερη λόγω των στρατιωτικών υποχρεώσεων- καθιστά άχρηστο το πτυχίο τους, αφού μεταβάλλεται σε τυπικό και όχι ουσιαστικό προσόν, γιατί χάνουν την επαφή με το αντικείμενό τους, ενώ εξελίσσεται η επιστήμη τους. Η απώλεια αυτής της επαφής με το χώρο τους, τους καθιστά σταδιακά ανενεργούς εφόσον δεν είναι ανταγωνιστικοί και έτσι οι σπουδές θεωρούνται ¨χαμένα χρόνια¨. 

……………………………………………………………………………………………..........

10)  Το στρατιωτικό εκτελεστικό απόσπασμα αποτελούνταν από 20χρονα παιδιά που υπηρετούσαν τη θητεία τους. Οι μισοί είχαν σφαίρες στο όπλο τους, οι άλλοι μισοί όχι. Κανένας δε μιλούσε. Ρώτησαν τον Λυμπέρη ποια ήταν η τελευταία του επιθυμία και αυτός δεν είχε καμία. Στάθηκε όρθιος δε λύγισε. Όλα έγιναν αστραπιαία. Αυτό που με συγκλόνισε περισσότερο ήταν ότι ο επικεφαλής του αποσπάσματος, ένας έφεδρος ανθυπολοχαγός, ο οποίος σύμφωνα με το νόμο έπρεπε κατόπιν να δώσει τη χαριστική βολή στον Λυμπέρη με τη σφαίρα στο κεφάλι, δεν μπόρεσε να το κάνει..

                                                                                                              (Νίκος Γερακάρης)

 ………………………………………………………………………………………………….

                                   
                                                       
                                                        Καλή επιτυχία...